Tôi chưa bao giờ gặp Tamika Catchs nhưng tôi đã theo dõi Bà ấy khi Bà ấy chơi cho đội của Pat Summitt tại Đại học Tennessee. Pat và tôi cùng là diễn giả trong một số chương trình và chúng tôi đến để chiêm ngưỡng triết lý lãnh đạo phụng sự của nhau. Một số người nghĩ rằng lãnh đạo phụng sự là năng lực quản lý mềm, nhưng như Tamika sẽ chia sẻ với bạn rằng, điều đó không mô tả cách Pat Summitt phụng sự và khích lệ các cầu thủ của bà. Bà là một đối thủ cạnh tranh khốc liệt nhưng các cầu thủ của bà ấy luôn đứng đầu. Khi bà qua đời, thế giới đã mất đi một con người tuyệt vời và một huấn luyện viên tuyệt vời — nhưng di sản của Pat Summitt với tư cách là một hình mẫu lãnh đạo phụng sự vĩ đại vẫn tồn tại thông qua những người đã yêu mến và học hỏi bà — những người như Tamika. _ Ken Blanchard
Tamika Catchs chơi bóng rổ cho Huấn luyện viên Pat Summitt của Đại học Tennessee Lady Vols từ năm 1997 đến năm 2001. Bà là thành viên của đội vô địch quốc gia năm 1997 tại UT, và bốn lần là vận động viên nghiệp dư xuất sắc nhất nước Mỹ. Tamika đã giải nghệ từ giải bóng rổ WNBA vào tháng 9 năm 2016 sau khi dành toàn bộ sự nghiệp chuyên nghiệp mười lăm năm của mình với Indiana Fever. Bà ấy là Cầu thủ xuất sắc nhất của Hiệp hội Bóng rổ Quốc gia Nữ của WNBA vào năm 2011 và đã đưa Fever đến Chức vô địch WNBA đầu tiên của họ vào năm 2012. Bà là người sáng lập Quỹ Catch the Stars, tổ chức cung cấp và thúc đẩy các chương trình thể dục và xóa mù chữ cho thanh thiếu niên nghèo. Năm 2016, bà xuất bản cuốn tự truyện của mình, Vươn tới vì sao: Tỏa sáng qua nghịch cảnh để trở thành nhà vô địch. Theo đuổi tình yêu dành cho trà, bà đã mua Tea’s Me Café ở Indianapolis vào năm 2017 và có kế hoạch nhượng quyền công ty.
KHI TÔI NGHĨ VỀ SỰ LÃNH ĐẠO PHỤNG SỰ, tôi nghĩ về Pat Summitt. Pat là huấn luyện viên bóng rổ của tôi tại Đại học Tennessee (UT) từ năm 1997 đến năm 2001. Và tôi biết tôi đang nói thay cho tất cả 161 phụ nữ trẻ, những người đã may mắn được chơi cho bà ấy khi tôi nói rằng Pat còn hơn cả huấn luyện viên của chúng tôi. Bà ấy là bạn của chúng tôi. Bà ấy là người cố vấn của chúng tôi. Bà là mẹ của chúng tôi. Bà ấy là nguồn cảm hứng của chúng tôi. Và Bà ấy là một nhà lãnh đạo phụng sự thực sự.
Pat qua đời vào ngày 28 tháng 07 năm 2016, nhưng bà sẽ là một phần của tôi mãi mãi. Không có ngày nào trôi qua mà tôi không cảm thấy tác động của bà đối với cuộc sống của mình. Kỷ lục chuyên nghiệp của Pat là huyền thoại. Trong suốt 38 năm làm việc tại UT, Bà đã huấn luyện “Lady Vols” giành được 112 chiến thắng trong các trận đấu của giải đấu NCAA, 18 trận chung kết NCAA và 8 giải vô địch quốc gia. Tổng cộng 1,098 trận thắng của bà ấy vẫn giữ kỷ lục về số trận thắng nhiều nhất so với bất kỳ huấn luyện viên bóng rổ đại học cấp độ Division 1 nào — cả giải nam hay nữ. Bà đã nhận được nhiều giải thưởng bao gồm Huấn luyện viên bóng rổ Naismith của thế kỷ, Giải thưởng Dũng cảm Arthur Ashe, Huân chương Tự do của Tổng thống — và đừng quên hai huy chương vàng Olympic của bà.
Thành tích của Pat trên sân là những gì chúng ta nghe về rất nhiều, nhưng bà ấy còn hơn thế nữa. Bên hàng biên sân bóng rổ trên khắp đất nước chứa đầy các huấn luyện viên ở mọi cấp độ, những người có thể chỉ ra trực tiếp ảnh hưởng của Pat là lý do họ có được như ngày hôm nay. Nó không bao giờ là một vấn đề lớn đối với bà để phụng sự người khác. Tôi không nghĩ rằng bà coi việc đến sớm, ở lại muộn hoặc làm thêm bất kỳ công việc nào mà bà đã làm là một điều quan trọng — nó chỉ đơn giản là được hoàn thành. Những cầu thủ của bà sẽ không bao giờ nghĩ Wow, tôi không thể tin rằng bà ấy chỉ làm điều đó. Pat là người phụ nữ siêu đẳng của chúng tôi. Chúng tôi chỉ biết nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường và bà ấy sẽ hoàn thành nó, bất kể đó là gì.
Tôi lớn lên trong một gia đình có truyền thống chơi bóng rổ. Cha tôi, Harvey Catchs, đã chơi ở NBA trong mười một năm. Bóng đá là môn thể thao đầu tiên tôi chơi bài bản, tiếp theo là bóng mềm, và sau đó là bóng rổ ở lớp ba. Em gái tôi, Tauja, chơi bóng rổ ở trường đại học và hơn thế nữa. Anh trai tôi, Kenyon, là một cầu thủ bóng rổ xuất sắc ở trường trung học trước khi anh ấy phải ngồi ngoài sân vì căn bệnh Crohn (viêm đường ruột). Tôi đã chơi cho Pat tại UT và sau đó chơi mười lăm năm ở WNBA cho Indiana Fever cho đến khi tôi giải nghệ vào tháng 09 năm 2016.
Tôi thấy Pat Head Summitt lần đầu tiên khi đang học lớp tám. Tôi đi học về, đang ngồi trên đi văng lướt các kênh TV, và đột nhiên điều đó xảy ra. Đôi mắt xanh băng giá đó đang nhìn chằm chằm vào tôi từ màn hình, và trong khoảnh khắc đó, tôi đã hoàn toàn thần người ra và không thể rời màn hình. Trong khi các cầu thủ mặc đồ màu cam đang chạy lên chạy xuống trên sân, ánh mắt tôi dán chặt vào người phụ nữ có đôi mắt ấy. Bà đang dậm chân bên ngoài đường biên, hét lên với nhóm của mình, nhìn chằm chằm vào họ và yêu cầu sự tôn trọng. Tôi yêu những điều này! Tôi đã bị thu hút bởi nó. Suy nghĩ đầu tiên của tôi là Whoa! Người phụ nữ đó thật mãnh liệt! Nhưng suy nghĩ tiếp theo của tôi là Wow, nếu tôi đủ giỏi, tôi muốn chơi cho bà ấy. Đó sẽ là điều tuyệt vời nhất từ trước đến nay. Tôi không biết mình đã xem trận đấu đó nhiều như thế nào, nhưng tôi đã bị người phụ nữ đó mê hoặc. Phút này bà ấy sẽ bắn ánh mắt đanh thép đó và phút tiếp theo bà ấy sẽ mỉm cười và nắm lấy và ôm chặt một trong những cầu thủ. Đó là ngày tôi bắt đầu nghĩ đến việc vào đại học, mặc bộ đồng phục màu cam đó và chơi cho người phụ nữ với đôi mắt xanh băng giá.
Chỉ hai năm sau, quá trình tuyển sinh bắt đầu đối với tôi. Tôi đã nhận được đủ các lời đề nghị từ các trường khác nhau, nhưng bằng cách nào đó ngay cả khi còn trẻ, tôi đã không bị cuốn vào bất kỳ trường nào trong số đó. Khi tôi nghĩ về nơi tôi muốn chơi, tôi đang tìm kiếm một người nào đó có cùng giá trị với cha mẹ tôi—những giá trị mà tôi đã được nuôi dưỡng. Có một huấn luyện viên sở hữu tất cả những giá trị đó và hơn thế nữa: Huấn luyện viên Pat Summitt.
Tôi nhớ cái ngày trong những năm học trung học cơ sở của tôi khi Pat ngồi trong phòng khách của tôi để thăm nhà, nói với tôi rằng sẽ như thế nào nếu tôi chơi trong đội của bà ấy. Nó thật tuyệt. Điều tôi yêu thích nhất trong chuyến thăm của bà ấy là bà ấy không hứa hẹn một khoảng thời gian chơi cụ thể, hoặc tôi sẽ bắt đầu hoặc thậm chí có cơ hội chơi. Bà nói rằng bà đối xử với tất cả các cầu thủ của mình như nhau — họ phải tự tìm kiếm được những giây phút vào sân và vị trí của họ trong đội. Bà mong đợi mọi người sẽ cố gắng trở thành người giỏi nhất của họ, mỗi ngày. Và Bà ấy nói với tôi rằng bà sẽ giúp tôi trở thành cầu thủ giỏi nhất mà tôi có thể trở thành. Đó là điều tôi yêu thích nhất—được thử thách.
Vì vậy, tôi đã chọn Tennessee và Pat. Đọc thư chấp nhận, đến trực tiếp từ Pat, đó là một giấc mơ trở thành sự thật. Đó là điều tôi đã hy vọng kể từ ngày tôi nhìn thấy đôi mắt xanh lam như tia laser của bà đang nhìn chằm chằm vào tôi từ màn hình TV.
Các huấn luyện viên tại các trường khác mà tôi đã đến thăm đã thể hiện sự khoan dung rõ ràng đối với các cầu thủ của họ. Nhưng Pat rất nghiêm khắc và kỳ vọng của bà ấy rất cao đối với mọi người. Các cầu thủ của bà ấy biết những gì họ đang tham gia khi họ đến chơi cho bà — sẽ có rất nhiều việc phải làm. Nhưng khi bạn muốn trở thành người giỏi nhất, bạn biết những gì bạn cần phải bỏ lại khi đến nơi này. Hầu hết chúng tôi đã bước ra khỏi trường trung học với tư cách là những ngôi sao với nhiều danh hiệu và giải thưởng, nhưng bây giờ tất cả chúng tôi đều ở cùng một cấp độ. Vì vậy, nếu một cầu thủ đến và hành động như một diva, Pat sẽ đặt mình vào vị trí của một huấn luyện viên rất nhanh. “Nếu bạn định chơi cho tôi, đây là những điều tôi mong đợi,” Bà ấy sẽ nói. Bà ấy muốn tất cả chúng tôi.
Mỗi ngày, Pat truyền cho chúng tôi triết lý ưu tiên số một của nhóm: đó không phải là cá nhân bạn — mà là đồng đội. Mỗi trận đấu là một nỗ lực của cả tập thể. Nó cũng giống như cuộc sống: bạn cần những người xung quanh để thành công và giúp bạn vượt qua nó. Bất chấp ánh mắt, cú dậm chân và la hét huyền thoại của bà, mục tiêu và mục đích cuối cùng của Pat là giúp mỗi người chúng ta trở nên tốt hơn — không chỉ trở thành những cầu thủ giỏi hơn mà còn là những con người tốt hơn. Đó không phải là những gì một nhà lãnh đạo phụng sự thể hiện hay sao?
Pat đã thách thức tôi theo những cách mà tôi chưa từng bao giờ được thử thách trước đây, và tôi yêu thích điều đó. Tôi chưa bao giờ luyện tập chăm chỉ như khi tôi thực hiện các bài tập cùng bà trong những năm đó. Các hoạt động luyện tập luôn cạnh tranh giữa những người chơi — thậm chí đôi khi rất quyết liệt! Nhưng ngoài sân, chúng tôi là một gia đình. Pat đảm bảo rằng không có mối hận thù nào được ghim giữ giữa các thành viên trong đội. Bà ấy luôn cho chúng tôi tập luyện với các cầu thủ nam vì bà luôn suy nghĩ về trận đấu và cách bà có thể chuẩn bị tốt nhất cho đội của mình. Đó không bao giờ là về nữ đấu với nam — mà Pat biết nếu chúng tôi luyện tập để chống lại những người nhanh hơn, khỏe hơn, cao hơn và lực lưỡng hơn, điều đó tự nhiên sẽ tạo điều kiện cho chúng tôi trở thành những người chơi giỏi hơn. Bà ấy luôn nói, “Bạn phải tập luyện với những người giỏi nhất để có thể chơi với những người giỏi nhất.” Sau khi trải qua các bài tập của Pat, các trò chơi gần như dễ dàng hơn.
Được trang trí trên tường trong phòng thay đồ của chúng tôi tại UT là một danh sách với tiêu đề “Những điều chắc chắn”. Chúng là những quy tắc để Pat thành công — đó là kế hoạch chi tiết của bà để giành chiến thắng, không chỉ trong bóng rổ mà còn trong cuộc sống. Bà coi những nguyên tắc đạo đức này, được phát triển qua nhiều năm làm huấn luyện viên, là lý do cho sự thành công của bà. Và mỗi năm bà ấy làm cho cả đội thấm nhuần. Những điều chắc chắn đó là:
- Tôn trọng bản thân và người khác
- Chịu hoàn toàn trách nhiệm
- Phát triển và thể hiện lòng trung thành
- Học cách trở thành một người giao tiếp tuyệt vời
- Kỷ luật bản thân để không ai khác phải nhắc nhở
- Biến hành động làm việc chăm chỉ thành niềm đam mê
- Không chỉ làm việc chăm chỉ, hãy làm việc thông minh
- Đặt đồng đội lên trên chính mình
- Biến chiến thắng trở thành thái độ sống
- Hãy là đối thủ cạnh tranh
- Thay đổi là điều bắt buộc
- Xử lý thành công như bạn xử lý thất bại
Pat muốn chúng tôi trở thành người giỏi nhất trong mọi việc chúng tôi đã làm—không chỉ bóng rổ. Đúng vậy, bà tập trung vào trận đấu và muốn chúng tôi thể hiện tốt nhất trên sân. Nhưng bà cũng muốn chúng tôi tốt nhất trong lớp học. Bà ấy muốn điều tốt nhất của chúng tôi khi chúng tôi đi ra ngoài cộng đồng. Bà ấy liên tục thúc ép tất cả chúng tôi trở thành những cầu thủ tuyệt vời, những học sinh tuyệt vời và những con người tuyệt vời. Khi tôi quay trở lại các giá trị, đó là điều nổi bật đối với tôi. Bà ấy muốn tôi trở thành người tốt nhất mà tôi có thể trở thành. Bà ấy không muốn tôi chỉ vì tôi là một cầu thủ bóng rổ giỏi—điều đó còn vượt xa hơn thế.
Tôi sinh ra đã bị khiếm thính và đeo máy trợ thính khi còn rất trẻ. Khi đó, tôi chưa bao giờ thực sự biết bất cứ điều gì khác, tôi đã không suy nghĩ nhiều cho đến khi tôi bắt đầu học lớp hai ở một thị trấn mới. Những đứa trẻ khác đã chế giễu tôi không ngừng, cười nhạo chiếc máy trợ thính to lớn, rườm rà của tôi và cách tôi nói chuyện. Vì vậy, một ngày nọ, khi tôi đang đi bộ từ trường về nhà, tôi đã ném những chiếc máy trợ thính đó càng xa càng tốt vào một cánh đồng đầy cỏ cao ngút. Bố mẹ tôi không hài lòng và quyết định không mua máy mới. Tôi không quan tâm; Tôi đã được tự do! Và tôi đã không còn phải đeo máy trợ thính nữa—cho đến khi Pat xuất hiện.
Giống như nhiều nhà lãnh đạo vĩ đại khác, Pat có chính sách luôn mở cửa phòng. Nếu chúng tôi có điều gì đó đang xảy ra trong cuộc sống cá nhân mà muốn chia sẻ và bà ấy luôn ở đó. Và nó cũng đi theo cả chiều ngược lại: nếu Pat tò mò về điều gì đó về chúng tôi, bà không ngại tìm hiểu những gì bà ấy cần biết.
Một ngày nọ sau khi luyện tập, Pat yêu cầu được nói chuyện với tôi. Cùng với huấn luyện viên thể lực, Jenny Moshak, chúng tôi ngồi xuống trong phòng huấn luyện và Pat bắt đầu hỏi tôi một số câu hỏi dường như rất ngẫu nhiên.
“Tamika, khi mọi người không thể nhìn rõ, họ cần gì?”
“Kính,” tôi nói, không để ý đến những gì đang xảy ra.
“Và khi ai đó đi khập khiễng, họ cần gì?”
“Tôi đoán đôi khi họ cần phải lót thêm một cái gì đó vào bên trong giày?”
Các câu hỏi vẫn tiếp tục. Và sau đó: “Và khi mọi người không thể nghe thấy, họ cần gì, Tamika?”
Tôi đột nhiên nhận ra lý do tại sao chúng tôi lại có cuộc nói chuyện này. Ôi trời, Bà ấy đã tóm được tôi!
“Họ cần. . . máy trợ thính,” tôi nói với một nụ cười nhếch mép.
Pat nói với tôi rằng bà ấy đã gọi điện và nói chuyện với mẹ tôi. Bà ấy đã hơn một lần nhận thấy rằng tôi đã không nghe thấy điều gì đó khi bà ấy nói, và bà muốn tìm hiểu xem có điều gì đó bà cần phải biết không. Tất nhiên, suy nghĩ đầu tiên của tôi là tôi đã giận mẹ tôi như thế nào. Nhưng Pat đã có một sứ điệp dành cho tôi vào ngày hôm đó mà tôi sẽ không bao giờ quên.
“Tamika, hãy nghĩ xem con muốn đi đâu, con muốn làm gì và một ngày nào đó con sẽ là ai. Con sẽ có rất nhiều cơ hội để tác động, ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người. Con có thể thể hiện cho những đứa trẻ đang trải qua điều tương tự như con đã gặp phải khi còn nhỏ rằng điều đó không ngăn cản được con — và chúng cũng có thể làm bất cứ điều gì để đạt được ước mơ của mình. Con có thể khích lệ các bậc cha mẹ có con khuyết tật. Con không nhận được nó ngay bây giờ, nhưng bạn có rất nhiều thứ để cho đi. Một ngày nào đó bằng cách sử dụng tiếng nói và ảnh hưởng của mình, con sẽ tạo ra rất nhiều sự thay đổi trong cuộc sống. Bạn cần bắt đầu chuẩn bị cho điều đó ngay bây giờ “.
Tôi đã nhận ra thông điệp và ngay lập tức bắt đầu một chương trình trị liệu âm ngữ để hoàn thiện kỹ năng giao tiếp và tôi cũng được trang bị cho máy trợ thính mới. Pat đã đúng, tất nhiên. Bà ấy luôn luôn đúng.
Pat đã được vinh danh khi mọi người khánh thành khu lưu niệm Pat Summitt Plaza và bức tượng tại UT vào năm 2013 — nhưng bà ấy vẫn nói, “Những thành tựu đó không phải do tôi. Những thành tựu đó không phải do tôi đâu.” Và tôi nói, “Pat, đúng vậy. Tất cả chúng tôi đều đang thành công và đã có được thành công và chúng tôi có được thành công đó là nhờ vào chính bà đấy. Nhưng đó vẫn là Pat. Bà ấy là một người cực kỳ khiêm tốn, không bao giờ bị thu hút bởi ánh đèn sân khấu hay ánh hào quang của thành công. Bà ấy sẽ luôn xoay chuyển nó và chiếu ánh sáng vinh quang vào các cầu thủ của mình. Đó là kiểu người và kiểu người lãnh đạo mà bà ấy sống—một người phụng sự đầu tiên.
Sau khi tôi tốt nghiệp đại học Tennessee và đến WNBA, Pat và tôi ở gần nhau. Tôi đã tìm đến bà để được hỗ trợ và định hướng giữa những thăng trầm của bóng rổ chuyên nghiệp. Bà ấy luôn chỉ cần xử lý bằng một cuộc điện thoại. Ngay từ đầu, Pat với tôi dường như bất khả chiến bại. Nhưng, tốt, cuộc sống lại cho chúng ta thấy điều khác.
Vẫn còn những ngày tôi không thể tin rằng bà ấy không ở đây. Nó giáng vào tôi ở những khoảnh khắc kỳ lạ nhất. Nhưng sau đó một cái gì đó kéo tôi ra khỏi tình trạng đó. Nó gần giống như Pat ở đó nói với tôi rằng bà ấy ổn – “Bắt lấy bóng, con đã làm được.” Tôi biết tôi sẽ không trở thành con người như ngày hôm nay nếu không có sự hiện diện của bà ấy trong cuộc sống của mình. Sẽ không bao giờ có một Pat Summitt nào khác. Nhưng di sản của bà tỏa sáng rực rỡ thông qua những cầu thủ mà bà huấn luyện, những nhân viên đã làm việc không mệt mỏi xung quanh bà, và nhiều người hâm mộ và mọi người khắp trên toàn cầu, những người mà Pat đã khuyến khích và truyền cảm hứng. Mặc dù chúng ta không còn được gặp bà mỗi ngày, nhưng ký ức về Pat Summitt sẽ tồn tại mãi mãi.
Ma Tiến Tới dịch từ Servant Leadership in Action